Ρομποτικές επεμβάσεις σε ασθενείς με χειρουργημένο καρκίνο πνεύμονα

Υπάρχει δυνατότητα για ρομποτικές επεμβάσεις σε χειρουργημένους ασθενείς;

Στην Ευρώπη, o καρκίνος προστάτη αποτελεί τον πιο κοινό τύπο νεοπλάσματος, με επίπτωση 214 περιπτώσεων στους 1000 άνδρες, ενώ ακολουθεί ο καρκίνος πνεύμονα και παχέος εντέρου. Περαιτέρω, ο καρκίνος προστάτη αποτελεί τη 2η αιτία θανάτου από καρκίνο στον ανδρικό πληθυσμό. Από το 1985 υπάρχει αύξηση του αριθμού θανάτων από προστατικό καρκίνο ακόμα και στις χώρες όπου δεν είναι τόσο συχνός.

Ο προστατικός καρκίνος προσβάλλει πιο συχνά μεγαλύτερους σε ηλικία άνδρες και συχνότερα σε προηγμένες χώρες όπου το προσδόκιμο επιβίωσης μεγαλύτερο. Από την άλλη μεριά ο νεφροκυτταρικός καρκίνος αποτελεί την πιο κοινή νεφρική επιθηλιακή κακοήθη νεοπλασία, υπεύθυνος για πάνω από το 90% όλων των νεφρικών κακοηθειών. Συνήθως εμφανίζεται ετερόπλευρα. Ας σημειωθεί πως μόνο 10-30% των νεφρικών όγκων είναι καλοήθεις τη στιγμή της επέμβασης. Διαγνωστικά δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τη φύση του όγκου (καλοήθης ή κακοήθης) παρά μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις και η διάγνωση επιβεβαιώνεται χειρουργικά.

Ρομποτικές επεμβάσεις σε χειρουργημένους ασθενείς και σύστημα DaVinci

Πρόοδος έχει σημειωθεί στη χειρουργική και των 2 αυτών ογκολογικών περιπτώσεων, καρκίνου προστάτη και ογκόμορφων εξεργασιών νεφρού. Η συμβολή του ρομποτικού συστήματος DaVinci έχει δώσει πλέον παγκόσμια τα εξαιρετικά αποτελέσματα και στην ογκολογία αλλά και στις λειτουργικές παραμέτρους-εγκράτεια ούρων και διατήρηση της στυτικής ικανότητας- αναφορικά στη ριζική προστατεκτομή.

Η ίδια χειρουργική μέθοδος έχει συμβάλει τα μέγιστα στη χειρουργική θεραπευτική αντιμετώπιση όγκων νεφρού με την εκλεκτική εκτομή αυτών και όχι όλου του νεφρού (μερική νεφρεκτομή), με πάρα πολύ καλά αποτελέσματα και στην εκρίζωση όγκων μέχρι 7 εκατοστά αλλά και με πολύ καλή λειτουργικότητα του εναπομείναντος νεφρού με το μικρότερο δυνατό ισχαιμικό νεφρικό stress.

Η ρομποτική χειρουργική είναι γνωστό πως αποτελεί ελάχιστα επεμβατική χειρουργική παρέμβαση χωρίς τομές, χωρίς ή με ελάχιστο μετεγχειρητικό άλγος, ταχύτερη ανάρρωση και επάνοδο στην καθημερινότητα. Λόγω της μη ύπαρξης τομής στα κοιλιακά τοιχώματα και ελάχιστου τραύματος, το μεταβολικό stress είναι μικρότερο από μια ανοικτή επέμβαση. Απαιτεί όμως ένα σχετικά ικανοποιητικό λειτουργικά καρδιοαναπνευστικό σύστημα, καθότι η κοιλία φουσκώνει με αέριο και οι πνεύμονες πιέζονται προς τα πάνω, οπότε μειώνεται η διατασιμότητά τους.

Το πλέον θετικό όμως στη χειρουργική αυτή είναι πως με τον ελάχιστο ή ανύπαρκτο μετεγχειρητικό πόνο λόγω έλλειψης τραύματος αλλά και της μειωμένης απώλειας αίματος, οι ασθενείς με αναπνευστικά προβλήματα αναρρώνουν θεαματικά, καθώς εκπτύσσουν ικανοποιητικά τους πνεύμονές τους άμεσα μετεγχειρητικά, χωρίς να νιώθουν ή να έχουν την απειλή του πόνου. Και η οξυγόνωση αυτών των ασθενών είναι ικανοποιητικότατη μετά το χειρουργείο, αλλά και η πιθανότητα αναπνευστικών λοιμώξεων και αναπνευστικής δυσπραγίας είναι πολύ μειωμένη σε αυτούς τους ασθενείς.

Το σημαντικό είναι πως η αναισθησία σε αυτή την κατηγορία ασθενών απαιτεί ιδιαίτερη προετοιμασία και εκτίμηση αναπνευστική και καρδιολογική, αλλά και ιδιαίτερη κατάρτιση από μέρους των αναισθησιολόγων, ώστε οι μεταβολές στις παραμέτρους της αναπνοής αλλά και της καρδιακής λειτουργίας να αντιμετωπίζονται έγκαιρα και αποτελεσματικά κατά την επέμβαση, ενώ ο ρομποτικός χειρουργός θα πρέπει να είναι εκπαιδευμένος να δουλεύει με λιγότερο αέριο στην κοιλιά, έχοντας πιο περιορισμένο χώρο, ώστε να μην πιέζονται και συμπτύσσονται οι πνεύμονες του ασθενούς.

Αν λοιπόν τηρηθούν όλα τα παραπάνω μέτρα και υπάρχει συντονισμός μεταξύ του χειρουργού, αναισθησιολόγου, πνευμονολόγου και καρδιολόγου ως μια χειρουργική ομάδα-γροθιά/χειρουργικό team, τα οφέλη της ανάρρωσης αυτών των ιδιαίτερα επιβαρυμένων ασθενών είναι πολλαπλάσια.

Xάρη στη συντονισμένη αυτή προσπάθεια και οργάνωση, στο Ιατρικό Αθηνών το τελευταίο εξάμηνο πραγματοποιήθηκαν 4 επεμβάσεις ρομποτικών ριζικών προστατεκτομών και ρομποτικής μερικής νεφρεκτομής σε ασθενείς που είχαν απωλέσει τμήμα ή ολόκληρο τον ένα πνεύμονά τους λόγω καρκίνου. Η ανάρρωσή τους ταχύτατη χωρίς επιπλοκές, με έξοδο από το νοσοκομείο τη 2η με 3η μετεγχειρητική ημέρα και θεραπευμένοι από τη δεύτερη νεοπλασία τους, ενώ η ψυχική τους ταλαιπωρία ελάχιστη καθώς δεν υπέφεραν από σωματικό πόνο ή άλλες μετεγχειρητικές επιπλοκές.

Η πραγματοποίηση τέτοιων επεμβάσεων δεν είναι συχνή στον ευρωπαϊκό χώρο και η αρτιότητα, επιστημονική κατάρτιση και συντονισμός μιας ομάδας ιατρών διαφόρων ειδικοτήτων αποτελεί πρωτοπορία της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο στο νοσοκομείο μας.

Διευθυντής Κέντρου Ελάχιστα Επεμβατικής Ουρολογίας

Δρ Κυριάκου Γεώργιος, MD, PhD, FEBU

Faculty Member, IRCAD/EITS, Strasbourg